ĐÔNG LỖ XƯA VÀ NAY
Đông Lỗ là xã đồng chiêm trũng trước những năm 2008 chưa sát nhập về Hà Nội, là 1 trong 3 xã nghèo nhất của huyện Ứng Hòa. Tỷ lệ hộ nghèo là 26%, thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt 10 triệu/ khẩu/năm. Cơ cấu nông nghiệp chiếm 76%; Nằm ở cuối Hà Nội, giáp Hà Nam, Đông Lỗ gần như trở thành một khúc ruột thừa nhức nhối với không tỉnh lộ, không trung tâm thương mại, không nhà văn hóa, trường trạm, trụ sở đều xuống cấp trầm trọng. Hệ thống Trường Học, Trường Tiểu học phải học chung với Trung học cơ sở, với ba ca sáng, trưa, chiều. Trường Mầm non phân tán thành 7 điểm, có nơi rộng chưa tới 100m2, choen hoẻn không khác gì kho phân đạm, phân lân thời bao cấp. Chỉ cách một bờ sông Nhuệ Giang và Mang Giang bên kia là Duy Tiên và Kim Bảng tỉnh Hà Nam đường nhựa, đường bê tông, nhà cửa đẹp đẽ, đêm đêm điện đóm sáng choang còn bên này xập xệ, tối tăm. Đã thế đường liên thôn, liên xã của Đông Lỗ chỉ toàn đất đá, đường làng ngõ xóm trong khu dân cư chủ yếu là đường đất và dải đá cấp phối , mỗi thôn có đôi ngõ lát gạch nghiêng, khi về nùa mưa sau cả tháng chưa khô nước dưới ổ trâu,Trục đường xã chỉ rộng khoảng 3 mét, trẻ em đi học gặp Ô tô phải đứng tránh giáp vào vệ đường, nhiều em học sinh còn bị nước ổ gà mặt đường té bắn bẩn hết quần áo. Sau khi sát nhập về Hà nội được một năm xã mới được đầu tư kinh phí làm đường trục xã bê tông hóa từ đầu Kẽ thôn Viên Đình đi tới cầu Mạnh Tân. Thực hiện chủ trương của Đảng nhà nước về xây dựng nông thôn mới.Xã Đông Lỗ được huyện chọn để phát động xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011- 2015. Đảng ủy xã đã tập trung chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo và các tiểu ban, tổ giúp việc từ xã xuống thôn, để tiến hành khảo sát lập đồ án quy hoạch, sau khi qua nhiều lần thẩm duyệt của ban chỉ đạo huyện. Ngày 6/4/2012 đã được UBND huyện phê duyệt đề án tổng thể với tổng kinh phí là 268 tỷ đồng. Theo đề án nguồn của xã phải huy động khoảng 70 tỷ, trong khi đó nguồn kinh phí của xã rất khó khăn, chỉ trông chờ vào đấu giá đất những giá đất chỉ 500.000 – 1 triệu đồng/ m2 mà còn không ai mua. Không còn cách nào khác buộc phải trông mong vào việc vận động xã hội hóa các doanh nghiệp và các con em thành đạt xa quê.Trường mầm non Đông Lỗ, thương cho thế hệ măng non nên bà đã xuất ra 100 triệu đồng sắm sửa. Sư thầy Thích Thanh Tiến chùaViên Đình ủng hộ toàn bộ chăn màn cho trường học. Ông Dương Văn Thưởng gốc Viên Đình ủng hộ toàn bộ cây xanh khuôn viên, máy móc y tế trị giá hàng trăm triệu cho trạm xá. Ông Đào Văn Chính gốc Đào xá ủng hộ hơn 100 triệu nâng cấp sân vận động.Thành quả lớn nhất là xây một cây cầu bắc qua sông Nhuệ nối thôn đảo Thống Nhất với xã hội bên ngoài thay cho cây cầu khỉ xây dựng từ những năm cuối thập kỷ 80 của thế kỷ 20.Trước đây, mỗi khi chứng kiến cảnh các cháu học sinh phải dắt xe đạp, người già run run từng bước qua cây cầu ọp ẹp , mỗi khi mùa thu hoạch nhân dân chỉ vận chuyển lúa bằng xe thồ rất vất vả. Từ Ngàn đời nay nhân dân đôi bờ chẳng dám mong ước một cây cầu bởi giá trị của nó quá lớn. Thấy vậy xã đã kiến nghị Huyện và Thành Phố , Khi 5 sở, ban ngành về khảo sát, xã đã trình bày nguyện vọng làm cây cầu không chỉ nối liền với một thôn mà còn nối ba huyện của hai tỉnh thành thông thương được với quốc lộ 1A. Nghe có lý, có tình nên các sở, ban ngành nhất trí, nhưng buổi thi công, chi bộ thôn cùng dân chúng vẫn nhất mực không tin vì không có đường giao thông, thì làm sao Thành phố lại đầu tư xây dựng cầu đó chỉ là trong mơ. Vậy giấc mơ đã thành hiện thực, cầu rộng 8 m, dài 133 m, 4 nhịp, trị giá 68 tỉ khi cầu thi công xong thì ai nấy hồ hởi lắm, xã đã tổ chức một đêm văn nghệ giao lưu ngay tại chân cầu và cả làng thôn Thống nhất mở tiệc ăm mừng. Nhiều người dân đã tự làm thơ không hỏi bồi hồi xúc động và nói rằng đó chính là cây cầu của hạnh phúc.Ngoài nhà nước hỗ trợ xã còn tích cực vận động những chủ doanh nghiệp và các hộ gia đình có điều kiện kinh tế hướng về quê hương, giao các thôn lập ra các ban vận động hội đồng hương xa quê ở Sài Gòn, Hải Phòng, Hà Nội thậm chí cả nước ngoài.Hội đồng nhân dân xã khóa 19 ra nghị quyết chuyên đề vận động nhân dân đóng góp lúa mỗi nhân khẩu 7 Kg và 7Kg/ sào.Toàn bộ đóng góp xã không trực tiếp quản lý mà giao cho các tiểu ban thôn tổ chức khảo sát, dự toán, thi công dướisự giám sát của toàn dân xong xuôi mới nhận bàn giao công trình. Cùng với việc làm tốt công tác vận động xã hội hóa, được công khai minh bạch và biểu dương kịp thời những gương người tốt việc tốt. Chính vì thế từ cái bóng điện, cân xi măng, viên gạch, đoạn sắt đều không hề bị sơ sảy. Do vậy người người, nhà nhà nô nức đóng góp, hơn 20 người ủng hộ từ trên 100 triệu trở lên, còn số 5-10 triệu có hàng trăm cũng không tính xuể.Trước đây đường làng chang chang nắng vì trống vắng cây xanh nay vận động mỗi nhà góp cây cùng trồng, cùng chăm sóc, thi xem ai tốt hơn, xanh hơn. Thôn nào trồng được nhiều cây xanh, có nhiều ghế đá hóng mát, cá nhân nào đóng góp nhiều của, nhiều công được xã biểu dương qua các hội nghị tạo thành một cuộc chạy đua thực sự.Bà Trần Thị Hường, một người con xa quê tài trợ hệ thống điện thắp sáng cho thôn Đào Xá trị giá vài chục triệu, Khi bà về quê đã phát biểu trong tâm trạng mừng cảm súc“Về đợt này tôi thấy quê hương thay đổi nhiều quá, không nhớ được. Xa quê mải làm ăn, đóng góp vài chục triệu cho làng xóm đã nghĩ là to nhưng về mới thấy là quá nhỏ bé với những công trình của xã, của thôn đã làm. Lần sau xã thôn có xây dựng cái gì tôi xung phong xin được ủng hộ trước”, bà Hường nói “nay Đường làng phẳng phiu, đường liên thôn, liên xã rộng đẹp như quốc lộ. Các công trình lớn đã đành, mỗi ghế đá, hàng cây, lan can hồ ao đều gắn với những cái tên của người đóng góp”. Để giờ đây, làng quê xanh mát tựa công viên, gió đồng, gió ao, gió hồ thi nhau thổi. Điện, Đường, Trường, Trạm, khang trang, tỷ lệ hộ nghèo còn 2%, thu nhập bình quân đầu người năm 2018 là 35 triệu đồng/ khẩu/năm. Cơ cấu nông nghiệp còn 44,2%. Năm 2016-2017 xây dựng 3 cổng trào xã. Nhiều nhà ở cao tầng san sát, chợ Đình Dương được xây dựng làm nơi thông thương hàng hóa tiêu dùng cho bà con trong xã và khách hàng thập phương./.